In het verleden behaalde resultaten zijn geen garantie voor de toekomst. Een wettelijk verplichte waarschuwing bij de aanprijzing van financiële producten. Het lijkt er op dat het in de de politiek beter zou gaan om de kennis van nu te hanteren als garantie voor het verleden. Wat een merkwaardige grondhouding houdt onze Grote Roerganger J.P. Balkenende er toch op na. Zelfs met de kennis van nu - en naar mijn smaak ook met de kennis van toen - weigert hij toe te geven, dat hij het toen wellicht toch wel heel misschien een heel klein beetje verkeerd gedaan zou kunnen hebben. Ex-premier Kok heeft het helemaal goed als hij over de Sebrenica kwestie zegt dat hij elke dag persoonlijke tekortkomingen ziet maar dat hij iedereen recht inde ogen kan kijken over alles wat hij wel of niet gedaan heeft. Een te prijzen zelfreflectie, die beter aanvoelt dat de starheid van JP.
In hoeverre afgerekend moet worden op foute beslissingen is een heel andere discussie. Het begin hebben we daarover gezien tijdens een eerste confrontatie in de Tweede kamer. Ons viel een vlijmscherpe discussie ten deel die qua debat glansrijk gewonnen werd door Mark Rutten, Alexander Pechtold, Femke Halsema Halsema en Agnes Kant. Een geweldig theater. Ik heb er van genoten. Het heeft helaas nog niet geleid tot het vertrek van het kabinet.
Helaas werd voorbijgegaan aan de wezenlijke fout in de redenering. Het kan niet zo zijn dat foute beslissingen goedgepraat kunnen worden met de kennis van nu. Natuurlijk kun je stellen dat je het met de kennis van nu wellicht anders gedaan zou hebben maar het pleit je niet vrij voor de consequenties van je toenmalige beslissingen. Bovendien is de kennis van nu niet relevant, want het zou er ook voor gezorgd hebben dat er toen anders besloten zou zijn, hetgeen ook weer tot andere kennis van nu geleid zou hebben. Kortom, het blijft een cirkelredenering.
Uiteindelijk gaat het om het hier en nu. Met de kennis van toen zijn er zaken fout gegaan, maar er zijn ook zaken goed gegaan. En iedereen moet de consequenties dragen van zijn beslissingen. In hoeverre je daar op afgerekend moet worden hangt af van de aard van de beslissingen. Wat mij betreft hoeft het Irak dossier niet de reden te zijn voor de val van het kabinet. Het mag echter wel de aanleiding zijn om de bestuurlijke arrogantie en het gebrek aan leiderschap af te straffen.
Onze Grote Roerganger zou zijn voordeel kunnen doen met de kennis die hij nu opgedaan heeft uit de discussie. Er zit voor hem eigenlijk niets anders op dan pas besluiten te nemen als hij over de kennis van de toekomst beschikt. Daar lijkt het ook vaak wel op als we constateren hoe traag de besluitvorming in het kabinet plaatsvindt. Voor mij is het duidelijk. Met de kennis van straks, stel ik nu reeds vast dat het huidige kabinet zo snel mogelijk moet vertrekken.
Peter Tersteeg
