skip to main |
skip to sidebar
Soms weet je niet of er sprake is van perceptiemanagement. En of er opzettelijk met de publieke opinie is gemanipuleerd. Want hoe zit het nu eigenlijk echt met het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa ?
De westerse leiders kwamen in juni 2009 in Normandië bijeen om D-day te herdenken: de geallieerde landing die 65 jaar eerder plaatsvond. De aanzet tot de militaire overwinning op Nazi Duitsland. Een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de 20e eeuw.
We hebben allemaal op school geleerd dat door de landing van de Amerikanen de Duitsers verslagen zijn. Er was ook geen enkele reden om daar aan te twijfelen, want dat was nu eenmaal zo. Toch ? Maar wat is eigenlijk de rol van de Russen geweest in dit hele verhaal geweest ? Het is opmerkelijk, dat tijdens die recente herdenking in Normandië noch Nicholas Sarkozy, noch Gordon Brown gerefereerd heeft aan de Russische inspanningen om Nazi Duitsland te verslaan. Barak Obama zei in zijn speech dat Europa nog steeds bezet zou zijn door de Nazi’s als de landing in Normandië mislukt zou zijn. Ik denk dat dat een te simpele benadering is. De kans dat Europa nog steeds bezet zou zijn geweest door de Russen lijkt mij een realistischer beeld.
De Russen voelen zich (terecht ?) beledigd door de visie die het Westen propageert. Zij hebben in de oorlog 27 miljoen doden geteld; 90 % van de gesneuvelde Duitsers is gesneuveld aan het oostfront. Tegen de tijd dat de landing plaatsvond was het Rode Leger al bezig met een onstuitbare opmars in Oost–Europa. Ongeacht de inspanningen van de geallieerden zouden zij de Duitsers verpletterend verslagen hebben. Uit de memoires van Winston Churchill is op te maken, dat hij van mening was dat de Russen een dodelijk gevaar voor de Westerse wereld waren en dat daarom onmiddellijk een westelijk front gecreëerd moest worden en dat dit front zo oostelijk mogelijk in Europa gelegen moest zijn.
De herdenkingsspeeches in Normandië hadden dus best genuanceerder mogen zijn. Of is er toch sprake van perceptie- management ?
Peter Tersteeg
Onlangs was ik voor de zoveelste keer in Nepal en stond bij aankomst op het vliegveld van Kathmandu op mijn koffers te wachten. Er hing een bordje dat aangaf dat het verboden was om foto’s of video’s te maken. Ik vroeg mij af of er überhaupt in Nepal iemand zou zijn, die wist waarom dat bordje er eigenlijk hing. De tekst van het bordje hield mij daarna nog dagenlang bezig want gedurende het bezoek aan Nepal zag ik steeds meer synoniemen van zo’n bordje. Men doet maar wat zonder te weten waarom. Maar Nepal is dan ook het land van allerlei regeltjes en strijdige procedures, waardoor niets in het land functioneert. Niemand vraagt zich af waarom die regeltjes er zijn. Maar misschien zijn ze alleen maar om je achter te verschuilen. Een mooi excuus om niets te hoeven doen. We hebben het weer aan alle kanten gemerkt toen we weer eens iets in Nepal voor elkaar moesten krijgen.
Maar het fenomeen “verboden te fotograferen” beperkt zich niet alleen tot Nepal. Zo vroeg ik een Amerikaan eens waarom hij tegen iedereen “have a nice day” zei. Ik kon mij namelijk niet voorstellen dat het hem iets kon schelen of ik een nice day zou hebben. Hij was totaal verbluft door mijn vraag en keek mij aan of ik helemaal gek was.
En de man met een sticker “free Tibet” op zijn auto. Ik vroeg hem of hij wel eens in Tibet geweest was. Hij wist niet eens waar het ligt. Als ik gezegd zou hebben dat ik niet-westerse filosofie studeerde, zou hij waarschijnlijk gezegd hebben: “oh, nee ?”
Ook meningen over mensen of zaken worden veelal klakkeloos overgenomen zonder dat er verder over is nagedacht. Hele volksstammen hebben een Telegraafmening. Ik denk dat hoofdredacteur Juul Paradijs soms in een deuk ligt als hij ziet wat voor een onzin hij aan het volk als waarheid verkocht heeft. Weer een staaltje van perceptiemanagement waar ik al eens eerder over geschreven heb. Ik verbeeld mij niets en heb zelf ook regelmatig ongefundeerde en ongenuanceerde meningen, maar heel soms denk ik er nog wel eens over na. Het kan overigens wel eens tot heel aardige en grappige discussies leiden als je in een gezelschap een volstrekt ongenuanceerde en ongebruikelijke stelling poneert.
Soms ben ik betrokken bij veranderingen van organisaties. En in mijn eerste gesprekken met de organisatie begin ik vaak met het verhaal van de banaan die bespreekbaar moet worden:
Men neme een kooi met apen. In de kooi wordt een banaan opgehangen, daaronder staat een trapleer. Het duurt niet lang of er gaat een aap naar de trap, maar zodra hij er een voet op zet worden alle apen natgespoten. Een poosje later probeert diezelfde of een ander aap het nog eens, met hetzelfde gevolg: weer alle apen nat. Als er daarna nog een andere aap de trap op wil, zullen de anderen hem dat beletten.
Nu halen we één aap uit de kooi en brengen een nieuwe binnen. De nieuwe aap ziet de banaan en wil de trap op. Tot zijn grote schrik springen alle andere apen hem op zijn nek. Na nog een poging weet hij het: als hij de trap op wil wordt hij in elkaar geslagen.
Dan halen we een tweede aap uit de kooi en brengen een nieuwe binnen. Nieuweling gaat naar de trap en krijgt een pak slaag. De vorige nieuwe neemt enthousiast deel aan de afstraffing.
Een derde oude aap gaat er uit en een nieuwe komt binnen. Hij gaat naar de trap en krijgt slaag. Twee van de apen die op hem inbeuken hebben geen idee waarom je de trap niet op mag. Oude aap vier er uit en nieuwe aap erin, enzovoort, tot alle apen die ooit het natspuiten hebben meegemaakt vervangen zijn. Niettemin gaat nooit een aap de trap op.
Waarom niet, meneer ?
Dat doen wij hier gewoon niet, jongeman !
Peter Tersteeg
Zo af en toe bekruipt mij wel eens het gevoel dat ik het even niet meer snap. Nu weer over de graaiers. Inmiddels een bekend begrip geworden waar het Volk een uitgesproken mening over heeft. Bonussen worden per definitie te hoog gevonden door iedereen die weet dat hij/zij nooit een bonus zal krijgen voor zijn/haar prestaties. Ook de salarissen van bestuurders zijn onderwerp van gesprek op de verjaardagen en partijtjes van de minderbedeelden onder ons. En zo heeft praktisch iedereen een salonsocialistische houding over beloningen van bestuurders. Ik geef toe dat sommige bestuurders inderdaad (te) riant beloond worden voor prestaties waar zij zelf nauwelijks enige invloed op hebben gehad. Ook in dat opzicht is de crisis een geweldige uitvinding. De bedrijfsresultaten gaan omlaag, maar omdat er nu eenmaal crisis is kan een bestuurder daar natuurlijk ook niets aan doen. Uit PR overwegingen kun je dan je excuses aanbieden en grootmoedig afzien van de bonus die je toch al niet kreeg. Maar daar blijft het allemaal dan ook bij. Maar als volgend jaar de resultaten weer verbeteren dan wordt dat door diezelfde bestuurders geclaimd als hun vooruitziende blik en hun strategische visie. En dan hebben ze natuurlijk weer recht op een riante bonus. Het zij zo.
Wat mij echter veel meer verbaasd is de gang van zaken bij de Overheid: het Rijk van de bedriegenden die heersen over de bedrogenen. De bedriegenden die zich manifesteren als de verborgen graaiers en de bedrogenen die het niet in de gaten hebben. Daar dacht ik aan toen ik vandaag in de trein zat en zo eens naar buiten keek en om mij heel allerlei riante (semi-) over- heidsgebouwen zag staan. Toen schoot mij de gedachte te binnen over een heel andere categorie graaiers. Graaiers waar niemand zich druk om lijkt te maken. Bedriegenden die als ambtenaar huizen in riante kantoren, waar op niets bezuinigd wordt. In het bedrijfsleven is dat toch wel anders. Daar moet hard gewerkt worden. Daar moet het eerst verdiend worden. Bij de bedriegenden gaat dat anders. Daar zijn geen bonussen, maar wel (immateriële) rechten. Oneindig veel. En in die wereld is belangrijk dat de ambtenaren vooral maar ontstrest bezig kunnen zijn met het naleven van de vele onzinnige regeltjes. Er wordt goud besteed aan het naleven van onzin. De regelzucht die onbegrensd lijkt. Ambtenaren die komen controleren of je een hond hebt, ambtenaren die bepalen of je wel of niet vanuit je eigen huis mag trouwen, ambtenaren die er op toezien of je een boom in je eigen tuin wel of niet mag kappen, ambtenaren die bepalen hoe het kippenhok er uit moet zien, ambtenaren die bepalen of je je gordel om hebt, ambtenaren die bepalen waar (te hoge) verkeersdrempels of onzinnige rotondes aangelegd worden. Ambtenaren die heel Nederland volzetten met ge- en verbodsborden. Ik heb het idee dat er meer borden langs de weg staan dan dat wij inwoners hebben. Ambtenaren die per definitie een goed pensioen hebben en niet ontslagen worden. Maar wat geeft het. Ambtenaren worden niet op resultaat afgerekend en ambtenaren hebben geen enkel belang bij “excellent presteren”. En de belastingbetalers - de bedrogenen - betalen dit allemaal. En je hoort ze niet. Merkwaardig toch.
Peter Tersteeg
