Zware tijden maken wij door. De grafiek van het CPB over de ontwikkeling van de Nederlandse economie sinds 1900 laat zien dat de vooruitzichten voor 2009 alarmerend zijn. Een krimp van 3,5 % van het bruto binnenlands product is - als we de perioden van oorlogstijd buiten beschouwing laten - redelijk uniek te noemen. Alleen in 1931 was de neergang van de economie met 3,6 % nog dramatischer. Het is allemaal vreselijk. Draconische maatregelen moeten genomen worden. Fraaie retoriek en wederom een geweldig staaltje van perceptiemanagement. En dat allemaal omdat er een paar marginale besluiten genomen moeten worden. Besluiten die het niet verdragen om de lijdensweg via de ambtelijke molen en het poldermodel in het gebruikelijke tempo te doorlopen.Maar waar hebben we het eigenlijk over. Ik ben geen deskundige, die het ook niet weet. Ik pretendeer niets: ik weet het namelijk helemaal niet; ik vraag mij alleen zo af en toe maar eens iets af. Het is duidelijk dat de economische situatie anders is dan we allemaal graag zouden willen. Maar we praten nog steeds in de marge. De economie is sinds 1900 immers spectaculair gegroeid. De grafiek daarvan vertoont een almaar stijgende lijn, met zo hier een daar een kleine correctie. Dit keer een wat groter deukje, maar het blijft allemaal relatief. De werkloosheid zal ongetwijfeld oplopen en dat is allemaal heel vervelend. Maar verder veranderd er allemaal niet zo veel, vrees ik. En misschien is het wel niet zo gek als colomnist Maarten Schinkel betoogt dat het helemaal geen zin heeft om een open economie als de Nederlandse te stimuleren. Niet ingrijpen, niet bezuinigen en de begroting laten voor wat het is, zou misschien wel beter zijn. De kunst van het niets doen. Maar dat kan natuurlijk niet want in barre tijden moet heldhaftig en daadkrachtig worden ingegrepen, aldus onze premier. En wij als onderdanen verwachten niet anders. En dus wordt het beeld zodanig gemaneged dat wij allen de perceptie hebben dat onze helden de crisis adequaat en daadkrachtig tegemoet treden.
Het kabinet gaat aan de slag. Niets is uitgesloten, wordt ferm gesteld. Dat betwijfel ik, want ik vrees toch dat het allemaal niet veel verder komt dan marginale besluiten. Het verbouwen van onze samenleving zou een te omvangrijke taak zijn. En daar heb je echt visie en moed voor nodig. Ik vrees dat het besef dat wij met zijn allen een te kostbare samenleving hebben opgebouwd zal niet doordringen. De draconische maatregelen zullen waarschijnlijk beperken tot de bekende stokpaardjes, zoals o.a. het afschaffen van de hypotheekrente, het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd en het ingrijpen in de CAO verhogingen. Op zich niets mis mee, maar de eerstgenoemde maatregelen hebben niets te maken met een oplossing voor de huidige crisis. Die is dan al lang weer voorbij.
Naar mijn bescheiden mening is ere en geweldige markt voor “deskundigen” op het terrein van perceptiemanagement. Voor zover mij bekend is er ook nog geen leerstoel op dit vakgebied. Ik heb er geen verstand van, maar dat neemt niet weg dat ik mij daarvoor niet zou kunnen kwalificeren. Ik heb daarom maar vast visitekaartjes laten drukken zodat men mij dan wellicht percipieert als een heuse deskundige.
Het is heel verfrissend om de crisis eens vanuit het perspectief van perceptiemanagement te bekijken. Een groots theater ontvouwt zich. Het is helemaal geweldig. U zult er veel plezier aan beleven, ondanks de recessie.
Peter Tersteeg
* illustratie van Yin Kun
