Voor de zoveelste keer ben ik naar Nepal geweest. Het was weer
een prachtige reis waarbij ik vergezeld werd door een groep mensen die
belangstelling hebben zowel voor onze projecten als voor het bijzondere
land. Ook dit keer was het weer een zware beklimming; niet fysiek maar
vooral emotioneel. Een zware tocht van emotie naar emotie; van
dieptepunt naar hoogtepunt. Een groep met tranen. Je maakt zulke trieste
dingen mee, dat het bijna weer mooi is. Triest dat het allemaal
gebeurt, maar mooi om te voelen dat je nog mens bent. Maar hoe ga je
daar dan mee om ? Een moeilijke vraag die ik dan ook graag aan Bert
Bokhoven – de onbekende filosoof - wilde voorleggen. De vraag was
simpel: Bert, hoe ga ik met dergelijke emotionele contrasten om ?
Want wat doe je als je een meisje van een jaar of zes tegenkomt dat
misbruikt is. De moeder had helemaal niets en woonde in een hutje. Ze
kon de huur niet opbrengen. Ter voldoening van de huur ging de huurbaas
met grote regelmaat over het meisje heen. Afgrijselijk. Woorden schieten
te kort. En wat doe je dan ? Ze komt regelmatig in ons Noble House en
heeft vorige week van ons voor Dashain een prachtige roze prinsessenjurk
gekregen. De tranen schieten in je ogen als je dat kind dan in haar
mooie jurk ziet staan. Eventjes is zij weer blij; prinses voor één dag.
Maar haar leven gaat door en wij kunnen zo weinig doen.
Wat doe je als je de verschrikkelijke verhalen van Vinita hoort.
Vinita, een Nepalese psychologe, die vanuit haar betrokkenheid
misbruikte meisjes opvangt door hen onderdak te geven en hen te helpen
met de verwerking van hun trauma’s. Je weet niet wat je hoort en je
voelt je weer machteloos. Natuurlijk moeten we haar dan steunen. En dat
doen we dan ook vanuit de overtuiging dat je doet wat je moet doen. Ook
al is het een druppel, het maakt toch verschil.
We hebben de afgelopen weken drie “heath camps” georganiseerd waar
mensen van heinde en ver naar toe komen om een gratis medische check-up
te krijgen. Voor relatief heel weinig geld ruim 1500 mensen helpen. Een
prachtige emotie om te mogen meemaken.
En dan zie je bus aankomen met “onze mongooltjes”. Bert, begrijp me
niet verkeerd “mongooltjes” in de liefkozende zijn van het woord.
Kinderen met het syndroom van Down die met hun moeder in een grote bus
naar “ons” ziekenhuis in Bkahtapur kwamen om medisch gecheckt te worden.
Een uitje voor hen want er stond ook nog een uitgebreide lunch op ze te
wachten waar ze – heel zichtbaar - vreselijk van genoten. Een prachtige
ervaring. Geluk kan zo gewoon zijn. Als je het maar ziet.
Een dezer dagen liep ik met Lude Rodermond – opticiënne te Zeist –
bij de Pasputinath in Kathmandu. De plaats waar de rituele
lijkverbrandingen plaatsvinden. Een meisje verkocht daar kralen om in
haar levensonderhoud te voorzien. Ze had een bril op, maar haar ogen
waren grotendeels gesloten. Ik vroeg of zij iets aan haar ogen had. Ze
deed haar ogen open en ik zag haar ogen heel snel heen en weer schieten.
Ik had zoiets nog nooit gezien, maar Lude herkende het. Toevallig had
ik nog een bril in mijn zak die wij overgehouden hadden van het eye-camp
dat we georganiseerd hadden. Niemand kon die bril gebruiken. Lude zette
het meisje die bril op en tot mijn stomme verbazing stonden haar ogen
praktisch stil. Om het nog beter te maken zette Lude de bril omgekeerd
op de neus van het meisje. Het werkte. De steeltjes achter de oren
werden omgebogen. Probleem opgelost. Prachtig om te zien !
Maar ook zie je de corruptie om je heen. Om te mogen helpen moet je eerst betalen. Schandelijk ! Je wordt belazerd waar je bij staat. Je wordt inwendig kwaad en je wilt het allemaal opgeven. Bekijk het maar. Maar ook dat is geen oplossing. En omdat anderen het niet doen, moet je het dan ook niet doen ?
Mooie momenten, slechte ervaringen. Geweldige mensen. Mensen die
belangeloos helpen. Helpen met wat ze kunnen. Maar ook tegenwerking,
corruptie en ongeïnteresseerdheid van Nepalezen. Hoe ga je met al die
contrasten om. Soms zo heftig dat je het zou willen opgeven. Opgeven
omdat het even te veel is.
Een dilemma, waar de inzichten van Bert Bokhoven een belangrijke
leidraad zijn. En wederom was het antwoord van Bert verbluffend;
verbluffend in al zijn eenvoud. En ook verbluffend om te zien dat Bert
niet schroomt om te refereren aan het gedachtegoed van andere grote
denkers in deze wereld. Bert in al zijn zo kenmerkende bescheidenheid.
Bert op zoijn best. Bert verwees namelijk naar de gedachten van de Dalai
Lama met zijn opmerking “kijk maar eens goed om je heen en je vindt het
antwoord”.
En dat deed ik. Ik keek goed om mij heen en tijdens een wandeling
een paar bergen verder achter Kathmandu vond ik het antwoord. In een
hutje hing de uitspraak van His Holiness Dalai Lama XIV: “Never give up,
No matter what is going on around you, Never give up”. Prachtig in al
zijn eenvoud. En dan kun je er weer tegen. En kun je weer doen wat je
moet doen.
“Never give up”
No matter what is going on
Never give up
Develop the heart
Too much energy in your country
Is spent developing the mind
Instead of the heart
Be compassionate
Not just to your friends
But to everyone
Be compassionate
Work for peace
In your heart and in the world
Work for peace
And I say again
Never give up
No matter what is going on around you
Never give up”
Never give up
Develop the heart
Too much energy in your country
Is spent developing the mind
Instead of the heart
Be compassionate
Not just to your friends
But to everyone
Be compassionate
Work for peace
In your heart and in the world
Work for peace
And I say again
Never give up
No matter what is going on around you
Never give up”
Dank Bert Bokhoven, dank Dalai Lama en dank aan alle mensen die het
mogelijk maken om toch weer verder te gaan. Never give up, No matter
what is going on around you, Never give up.