Op een onbewaakt moment verbaas ik mij zo heel stilletjes wel eens over de gang van zaken bij de Overheid: het Rijk van de bedriegenden die heersen over de bedrogenen. De bedriegenden die zich manifesteren als de verborgen graaiers en de bedrogenen die het niet in de gaten hebben. Daar dacht ik aan toen ik vandaag in de trein zat en zo eens naar buiten keek en om mij heel allerlei riante (semi-) over- heidsgebouwen zag staan. Toen schoot mij de gedachte te binnen over een heel andere categorie graaiers. Graaiers waar niemand zich druk om lijkt te maken. Bedriegenden die als ambtenaar huizen in riante kantoren, waar op niets bezuinigd wordt. In het bedrijfsleven is dat toch wel anders. Daar moet hard gewerkt worden. Daar moet het eerst verdiend worden. Bij de bedriegenden gaat dat anders. Daar zijn geen bonussen, maar wel (immateriële) rechten. Oneindig veel. En in die wereld is belangrijk dat de ambtenaren vooral maar ontstresst bezig kunnen zijn met het naleven van de vele onzinnige regeltjes. Er wordt goud besteed aan het naleven van onzin. De regelzucht die onbegrensd lijkt. Ambtenaren die komen controleren of je een hond hebt, ambtenaren die bepalen of je wel of niet vanuit je eigen huis mag trouwen, ambtenaren die er op toezien of je een boom in je eigen tuin wel of niet mag kappen, ambtenaren die bepalen hoe het kippenhok er uit moet zien, ambtenaren die bepalen of je je gordel om hebt, ambtenaren die bepalen waar (te hoge) verkeersdrempels of onzinnige rotondes aangelegd worden. Ambtenaren die heel Nederland volzetten met ge- en verbodsborden. Ik heb het idee dat er meer borden langs de weg staan dan dat wij inwoners hebben. Ambtenaren die per definitie een goed pensioen hebben en niet ontslagen worden. Maar wat geeft het. Ambtenaren worden niet op resultaat afgerekend en ambtenaren hebben geen enkel belang bij “excellent presteren”. En de belastingbetalers - de bedrogenen - betalen dit allemaal. En je hoort ze niet. Merkwaardig toch.
Er moet bezuinigd worden. Daar zijn we het over eens. Helaas worden de bezuinigingen uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van bestuurders die nooit enige profit verantwoordelijkheid hebben gedragen. Voor het overige zullen zij ongetwijfeld uiterst capabel zijn. Maar ik twijfel aan hun deskundigheid op het terrein van de kunst van het bezuinigen. Wij gedogen dit allemaal. En het zal er naar mijn verachting niet van komen dat ambtenaren hun theezakje moeten delen met een collega. Ik stel voor dat we dat dan voorlopig ook nog maar even gedogen.
Laat mijn boodschap helder zijn: zero base budgettering zou een uitkomst zijn voor de overheid. Bezin je op je kerntaken en bepaal wat echt nodig is. Vast geen verkeersbod of een verdwaalde rotonde. En doe wat je moet doen heel goed en heel efficiënt. Bijkomend voordeel zal ongetwijfeld ook zijn dat er minder kostbare fouten gemaakt worden. De voorbeelden liggen voor het oprapen. Er kan meer gedaan worden voor minder geld. Dat is pas echt besparen. Maar dat is dan ook een kunst.
Peter Tersteeg
