Al jaren heb ik last van overgewicht. Nu ik op een zekere leeftijd
ben gekomen gaat dit zelfs een bedreiging vormen voor mijn gezondheid.
Rationeel gezien, weet ik dat ik er iets aan moet gaan doen. Maar het
lukt niet erg. Ben je dan een slappeling ? Ben je onvoldoende
gemotiveerd ? Of speelt er iets heel anders een rol ? Voor mij
ingewikkelde materie, die ik graag eens voor wil leggen aan Bert
Bokhoven, de onbekende filosoof. In de hoop dat Bert met zijn
spitsvondig intellect ook bij dit onderwerp in staat zal zijn om deze
complexe zaak terug te brengen naar traditionele eenvoud. Op de manier
zoals we dat van Bert gewend zijn.
Na enig nadenken kwam Bert al direct tot een verbluffend verrassende
opmerking, kenmerkend eenvoudig: “eet niet meer dan je lichaam
verbruikt”. As simple as that. Zo eenvoudig en meer is het niet. Dat is
de oplossing ! Bert kreeg er zelfs pretoogjes bij. Hij begreep echter
wel degelijk dat er meer achter de problematiek van overgewicht zit.
Want waarom eten vele mensen meer dan zij nodig hebben, terwijl we
allemaal best wel weten dat dat niet goed voor ons is ? En dat is
volgens Bert heel ingewikkeld.
Nog niet zo lang geleden heeft Bert ons al eens meegenomen in het denken over het slimme onbewuste (lees meer http://bit.ly/WFsAnb)
waar het inzicht groeide, dat het onbewuste ons gedrag stuurt en ons
leven regelt. En dat - in tegenstelling tot de foutieve beweringen van
Freud en Descartes – het onbewuste een belangrijkere rol speelt dan werd
aangenomen. Als voorvechter van de rehabilitatie van het onbewuste,
ziet Bert ook bij ’s mensens pogingen om tot gewichtsbeperking te komen
een belangrijke rol weggelegd voor het onbewuste. Een benadering die in
de ogen van Bert antwoord kan geven op de vraag waarom wij te veel eten.
Om zijn gedachten te verduidelijken neemt Bert ons mee aan de hand
van een zeer pragmatisch voorbeeld. Een case study zoals dat
tegenwoordig genoemd wordt. In Bert’s case wordt het vermoeden geponeerd
dat de Obees (zijnde de mens met ernstig overgewicht) onbewust gebukt
gaat onder een gegeneraliseerd levensincompetentiesyndroom. Dit proces
speelt zich af in het onbewuste, maar kan tot gevolg dat de Obees zich
zielig, ongelukkig of gewond voelt. In het geval van de Obees kan dit
dan leiden tot overmatig eten. Ook andere gedragspatronen kunnen
voortvloeien uit het onbewuste onbehagen.
En hoewel onbewust voor de Obees zijn dat de processen die op de
achtergrond spelen en zijn gedrag beïnvloeden. In de behandeling van de
case Obees leert Bert ons in een interessante vraagstelling of het
vermoeden juist is en waarom dat dan gekomen is.
Als we aan de hand van Bert’s denkproces hebben vastgesteld dat zo’n
vermoeden juist zou kunnen zijn, dan komt onmiddellijk de vraag voor de
Obees wat hij er, rationeel gezien, van vindt. Wellicht zal hij vinden
dat hij niet mag zeuren. Er zijn immers veel ergere dingen in het leven,
volgens de agrarisch calvinistische levensopvatting. Maar dat neemt het
onbewuste probleem niet weg. Inzicht in het onderliggende onbewuste
probleem zou de oplossing kunnen zijn om het destructieve gedragspatroon
van de Obees te herkennen, erkennen en vervolgens op te lossen. Wat
destructief kan een overmatig eetpatroon volgens Bert wel genoemd
worden.
Dank Bert voor dit Grote Inzicht. De oplossing is er nog niet, maar
ik neem mij voor om de komende periode eens na te denken over de
mogelijke processen die in mijn onbewuste spelen. De eerste stap naar
een nieuwe verkenning van mijn eigen ik.
Peter Tersteeg